خاطرات (5) توجه به فقرا در تنگدستی

گفتیم که در زمان رضا خان، فقر و قحطی، شهرهای مختلف را فرا گرفته بود و عدۀ زیادی بر اثر سرما گرسنگی جان می باختند، جناب سیّد افضل (ره) قلب بسیار رئوفی داشت و هرگز نمی توانست از کنار بدبختی و گرفتاری مردم بی تفاوت بگذرد، بنابراین سعی داشت تا آنجا که در توان دارد به مردم محروم و تهی دست کمک کند. از جمله کارهای ایشان این بود که علاوه بر غذای ساده خویش، به اهل منزل هم می فرمود خوراک های ساده و ارزان قیمت درست کنند اما به مقدار آن اضافه نمایند و هرگاه زن گرسنه یا کودک نیمه جانی را در خیابان می دید، آنها را به منزل می آورد تا غذا بخورند و موقتاً از خطر مرگ در امان بمانند.

از دیگر اقدامات ایشان این بود که به اهل خانه می فرمود مقدار زیادی چنگامی درست کنند. چنگالی از آردی تهیه می شد که در روغن نفت می دادند و کمی شیرینی به آن اضافه می کردند آن وقت چنگالی ها را روی نان می پیچید و به صورت تعدادی لقمۀ آماده در جیبش می گذاشت تا وقتی در مسیرش به افراد و کودکان گرسنه برخورد می کند، بتواند چیزی به آنها بدهد و دستان نیازمندشان را خالی نگذارد.

در زمان قحطی بسیاری از خانواده های فقیر و تهی دست از ترس گرسنگی و مرگ، کودکان خود را در خیابان رها می کردند تا شاید کسی پیدا شود و از روی دلسوزی، کودک را به خانه برده و غذا و جای گرمی به او بدهد،  امّا گاهی بخت با بچه های بیچاره یاری نمی کرد و آنها آنقدر در کنار خیابان های سرد می ماندند تا از سرما و گرسنگی تلف می شوند.

در همین ایام 1 روز مرحوم سیّد افضل (ره) برای زیارت به حرم مشرّف شده بود. امّا کمی دیرتر از همیشه به خانه برگشت. خانوادۀ سیّد نگران بودند که نکند اتفّاقی برای ایشان افتاده کسی  از عمّال حکومتی متعرّض آقا شده باشد، امّا بالاخره سیّد (ره) به خانه بازگشت.

اهل خانه از دیدن آقا با آن حال و وضع بسیار متعجّب شدند چرا که سیّد غیر از پارچه ای که آن را به صورت لُنگ دور کمر بسته بود هیچ لباسی به تن نداشت و در آن زمستان گزنده، بدنش از سرما سُرخ شده بود آنها سیّد (ره) را به درون خانه بردند، ایشان پس از آنکه لباس پوشید و کمی گرم شده ماجرا را برای خانواده تعریف کرد، که در راه از حرم مطهر تا خانه، تعداد زیادی کودک و پیر را دیده است که از فرط سرما در حال جان دادن بودند و امر بنا به وظیفۀ انسانی اش از عمامه گرفته تا عبا و قبا و پیراهن و خلاصه همۀ لباس هایش را به فقرای سرما زده داده بود تا کمی از درد و رنج آنها را کم کند و به جان خویش بخرد.