آیت الله العظمی سید محمد افضل (ره)

آیت الله سیّد محمّد افضل موسوی خراسانی(م1377ق) معاصر مرحوم آیت الله العظمی سیّد حسین بروجردی - رحمة الله علیه -  ، عالمی زاهد و با ورع ومحبوب قلوب بود. پس از قضایای کشف حجاب و در زمان طاغوت پهلوی پدر و پسر، بیت ایشان در مشهد مقدّس، پناهگاه و محلّ آمد و شد علما و رجال سیاسی مبارز و نیز ملجأ و مأوای خاصّ و عامّ بود. به اشارت مرجع عظیم شیعه آیت الله العظمی سیّد ابوالحسن اصفهانی- اعلی الله مقامه- مدّتی به عنوان وکیل ایشان، به هرات مهاجرت فرمود و پس از مدّت شش سال که زعامت شیعیان آن سامان را به عهده داشت، با معرّفی خود به لقب غزنینی و کابلی خود را تبعه ی کشور همسایه قلمداد و از قبول شناسنامه ی ایرانی خودداری نمود. و لذا خود را مستثنی از قانون لباس متّحدالشّکل رضاخانی دانسته و هیچگاه از آن تبعیّت ننمود و عمامه از سر برنداشت، بلکه با آوردن تعداد بسیاری چادر بُقره[1] وگذرنامه ی افغانی، زمینه ی حضور محجّبات را در حریم رضوی بدون تعرّض عمّال رژیم فراهم آورد. در تهجّد وعبادت، زبانزد روزگار بود. ساعات بسیاری را در مسجد بالا سر، تحت قبّه ی نورانی  حضرت علیّ بن موسی الرّضا، به نماز و مناجات می گذراند. در اثر صفای باطن و روشنی ضمیری که داشت، کرامات بسیاری از وی دیده شد، تا جایی که مردم او را به مستجاب الدّعوة می شناختند. از آیات عظام سیّد ابوالحسن اصفهانی ، سیّد حسین بروجردی، محمّد حسین غروی نایینی، محمّد مهدی صدر، سیّد علی شاهرودی، کاشف الغطاء ودیگر مراجع بزرگ هم عصر خود- قدس الله اسرارهم- اجازه ی نقل حدیث وتصرّفات شرعیّه داشت و محلّ وثوق و اعتماد کامل ایشان بود. یادداشت هایی در فقه، حدیث، رجال، انساب، طبّ اسلامی، عرفان وعلوم غریبه، از وی برجای مانده است.  گفته می شود قریب یکصد و بیست سال از خدای منّان عمر گرفت و چون روشی زاهدانه در خورد وخوراک داشته و از مصنوعات پوشیدنی و خوراکی پرهیز می نمود، تا پایان عمر بیمار نشد. و حتّی تا سال های آخر عمر شریفش پیاده به کربلای معلّی مشرف می شد. گفته اند ارادت او به سالار شهیدان، در چنان اوجی بود که هر سال، و گاه سالی دو بار به زیارت عتبات می رفت. مشهور است، دوازده سفر پیاده از مشهد به کربلا مشرّف شده است. شاید رحلت او در روز عاشورا وتشییع بر دوش عزاداران حسینی و آرمیدن در آستان قدس رضوی هم، بی ارتباط با همین عشق وارادت نباشد. نوشتار حاضر، تصحیح نسخه ی چاپ سنگی یکی از سه اثری است که در فهرست خان بابا مشار، با عنوان رساله ی ارث، از ایشان به ثبت رسیده است. این رساله ی جالب، که در نوع خود کم نظیر بوده ، طیّ مدّت اقامت ایشان در هرات، به خواست جمعی از متدیّنین وروحانیّون آن سامان، به رشته ی تحریر در آمده است. در حاشیه ی کتاب تقریظاتی از مراجع بنام آن زمان چاپ شده، که حکایت از تأیید ایشان دارد. [1] حجاب مخصوص زنان افغان